ESİNTİCAFE - KDZ Ereğli Tarihi

Ereğli adının tarihi

      Ereğli adını ; Bizans İmparatoru Herakliyüs adı ise Yunan mitolojisinde yarı tanrılaşmış bir kahraman olan Herakles`ten gelmektedir. “Herakliyüs” kelimesi zaman içinde Türkçe` nin ses yapısına uygun olarak ; Herakle > İrakle >Eregle>Eregli> Eregliyye> EREĞLİ şeklini almıştır. Evliya ÇELEBİ , SEYAHATNAME ` sinde ise Alaattin KEYKUBAT ` ın Ereğli` den bir sefer dönüşü geçerken Peygamber Pınarı denilen (şu anda Akhüyük köyünde bulunan) çamurun , yaralı askerlerinin yaralarına şifa olduğundan dolayı buraya ERKİLİ (Ereğli ) dediği için adini buradan aldığı yazılır.
İlçenin Tarihi

     Ereğli İç Anadolu ile Çukurova arasında geçit bölgesinde bulunduğu için pek çok devletin egemenliğine geçmiş , tarihte önemli savaşların merkezi ve geçit güzergahı olmuştur . Anadolu’da M.Ö. 3000 ve 2000 yıllarında bir çok şehir devleti kurul muş-

tur . Önce Hititler tarafından kurulan Tuvana Krallığı (Tyana –Heraklia) da bu şehir devletlerinden biri olup , 1200-742 yılları arasında merkezi Ereğli olmak üzere hüküm sürmüştür . Bu krallıktan günümüze Kral Warpalavas ‘ a ait İvriz Köyü (Aydınkent) kaya kabartması kalmıştır.

Tuvana Krallığı’nın yıkılmasından sonra Asurluların egemenliğine geçen

Ereğli pek çok savaşa sahte olmuştur. Ereğli M.Ö. 64 yılında bütün Anadolu ile birlikte Romalıların eline geçmiş 395 yılında Roma İmparatorluğunun ikiye ayrıl- masıyla Doğu Roma (Bizanslılar) İmparatorluğunun sınırları içerisinde kalmıştır. Arapların Doğu Roma İmparatoru Heraklius ‘u yendikleri Yermük savaşından sonra Adana ve Tarsus ‘tan Toroslara kadar ilerleyen Hz.Ömer Bizans akınlarına karşılık İç Anadolu ‘ya yapılan akınlar sırasında Ereğli ‘nin gelirinin Beytül Mal’a gönderilmesini Bizans’a kabul ettirmiştir . Abbasi Devletinin zayıflamasıyla tekrar Bizans hakimiyetine geçen Ereğli’yi Bizanslılar bir üst olarak kullanmışlardır.

Ereğli Malazgirt Savaşı’ndan altı yıl sonra (1077) Kutalmışoğlu Süleyman Şah zamanında Anadolu Selçuklularının eline geçmiştir . Karamanoğlu Mehmet Bey , 1276 yılında Konya’yı alarak Karamanoğulları Beyliğini başkent yaptı ve Ereğli bu Beyliğe bağlanmış oldu.

1398 ‘de Osmanlı topraklarına katılmışsa da daha sonra ki zaman sürecinde Karamanoğulları ile Osmanoğullları arasında el değiştirmiştir . 1457 yılından itibaren kesintisiz olarak Osmanlı yönetimine girmiştir . Osmanlılar zamanında Ereğli ‘ye bir çok vakıf , camii, kervansaray,türbe yapılmıştır. Ulu cami, Rüştem Paşa Kervansarayı, Şifa Hamamı kullanılmaktadır. Milli Mücadele döneminde Adana ve çevresini işgal eden Fransızlar , Akdeniz ‘i Anadolu ‘ya bağlayan yol üzerinde bulunan Ereğli ‘yi işgal etmeyi planlamıştır . Ancak Ereğli Guvarnörlük ‘üne yazılan bir mektubun Ereğli posthanesinde ele geçirilmesiyle işgal planı anlaşılmış, Niğde’de bulunan 126. Alay Komutanı Alb. Rüştü Bey Ereğli ‘de Kuva-yı Milliye’yi kurmuş , Ereğli’yi işgale gelen bir Fransız Yüzbaşısı ve evrimdeki askerlere bu fırsatı vermemiştir. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Konya iline bağlı bir ilçe olarak örgütlenmiştir.

TARİHİ ESERLERİMİZ

              İVRİZ KAYA ANITI



M.Ö. 1200-742 arasında tam bir bağımsızlığa sahip. Tuvana Krallığı döneminde 4.20x2.40 boyutunda yapılmıştır. Kabartmanın sağında Kral Warpala vas , solunda ise Tuvana Krallığının baş tanrısı Tarhundas (Şantaş) yer almaktadır

Şantaş: Bağış, ürün ve verim tanrısıdır.

Kral tanrıya göre küçük resim edilmeye çalışılmış. Onun şan ululuğundaki takılar çok değerli olması gereken taşlarla gösterilmeye başlanmış.

                                      TONT KALESİ (Gökçeyazı)

     Ereğli ‘nin 12km. doğusunda bulunana Tont köyündedir. Kaleye kesme taş merdivenlerden çıkılır. Kalenin duvarları uzun zaman kalmayı başarmışsa da şu anda görünmemektedir. Kalenin Hititlere kadar uzanan çok eski bir tarihi vardır

                       ULU CAMİİ

          Karamanoğlu İbrahim Bey’ in oğlu Mehmet Bey tarafından 1426 yılında yaptırılmış. Payaler üzerinde düz toprakdamla örtülü dikdörtgen bir yapıdır. Ulu camii minaresi, hem de gözetleme kulesi olarak , Anadolu Selçuklu Sultanı I. Mesut döneminde   (1116) yapılmıştır . Sekiz köşeli tabanı hafif sivri kemerle çevrilmiş olup minarenin yüksekliği    40 m. 'dir.

                                      ROMA HAMAMI

        Hamamın düzgün kesme taş ve arası hatılla örülü duvarı mevcuttur. Sadece 1/5 'i ortaya çıkartılmıştır. Diğer kısım Kervansaraya doğru ilerlemektedir. Yan tarafında su koymak için pitosla bir mekan tespit edilmiştir. Selçuklu döneminde mezarlık olarak kullanılmıştır. Müze Müdürlüğü tarafından yapılan kazı çalışmasında bol miktarda Frig ,Roma , Bizans ve Selçuklu dönemi seramiğine rastlanmıştır.

RÜSTEMPAŞA KERVANSARAYI

Kanuni Sultan Süleyman döneminde Damat Rüstem Paşa tarafından Mimar Sinan' a yaptırılmıştır. Tarihi belli olmamakla beraber 1552 'de Akhüyük 'te Şehzade Mustafa' nın boğdurulmasından sonra Ereğlilere bir cemile olmak üzere yapıldığı da söylenmektedir. Kervansaray oldukça büyük ve değerli bir tarihi eserdir. Boyu 54, eni 29m. olup biri ortada , diğerleri de yanlarda olmak üzere beş bölümden meydana gelmektedir.

                            EREĞLİMİZDE BULUNAN TÜRBELER

Hacı Ömer Ağa Yatırı :1986 yılında Prof Dr. Beyhan KARAMĞARALI tarafından yapılan kazılar sonucu bulunmuştur. Kazıda bulunan II. Mahmut' a ait altın sikkeler , Selçuklu dönemine ait çini parçaları , sırlı seramik ve mimari süsleme elemanı olarak kullanılan sutukolar bulunmuş.

Külliye Yanındaki Yatırlar :Eb_ud Derda Türbesi, Şeyh Şahabettin Yatırı;

Külliyenin bitişiğinde Camii bulunmaktadır. Karaman Beyi Seyfettin Süleyman kızı Nasuha Hatun tarafından H. 1391 'de yaptırılmıştır.







                                   TARİHİ EVLER

           CEMİL BEY EVİ

      20 yy. ' ın başlarında konak kare planlıdır. Çatı semerdan biçiminde olup klasik kiremit örtülüdür. İkinci katta cumba görünmektedir. Kapı ve pencere kenarları taş bordürlerle süslüdür.